De TSE tussen Moskou en Irkutsk legt niet alleen een afstand af van 5000km maar ook een tijdsverschil van 5h. Nochtans blijven de uurwerken op elk station, zelfs tot in Vladivostok het Moskou uur aangeven.  De uurregeling die in de trein gehangen is geeft de stopplaatsen aan + de tijdsduur van de stop. Op elk station mag je uitstappen. Ik moet er alleen maar aan denken dat de trein zonder enig signaal terug vertrekt.  De provotnika houden wel een oogje in het zeil en waarschuwen wel dat de tijd bijna om is. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

Zoals gewoonlijk ben ik vroeg wakker. Ik zal er moeten mee leven dat van een vroege ochtendwandeling gedurende de volgende dagen niets in huis zal komen. Ik ga even op de gang staan kijken naar de het ochtendgloren op een Russisch landschap: Veel bos en hier en daar een nederzetting en regelmatig kruisen we rivieren. Het valt me moeilijk om dit landschap te beschrijven. Het is te wijd om een overzicht  in beeld te brengen. Er is nog steeds geen andere menselijke beweging in de trein waar te nemen dat mijn mijmering een andere wending doet aannemen en het duurt nog een tijdje tot de volgende stopplaats. Toch wordt het in mijn ogen nooit eentonig. Tatiana heeft de waak; Als ik voorbij de keuken kom ligt ze met het hoofd op de armen te rusten. Ze geeft met de ogen een wakend sein en blijft rustig doorsoezen. Na een uurtje begint het leven van menselijk kluwen in de ontwaakte trein. Iedereen wil kost wat kost als eerste op het toilet. Filevorming, daar ben ik goed aan ontsnapt.<o:p></o:p>

Een kwartier voor elke stop aan een station worden de toiletten afgesloten om te voorkomen dat de stations de lasten hebben van onze ontlasting.  Binnen een halfuurtje is het zover;  iedereen is druk in de weer om tanden te poetsen. De modeshow van shorts en slobberbroeken vermindert en het lawaai verdwijnt terug in de coupé’s.<o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

Toch even ter verduidelijking geeft ik even het traject met de belangrijkste stopplaatsen :<o:p></o:p>

Moskou – Novgorod – Kazan – Perm – Yekaterinaburg – Omsk – Novosibirsk – Irkutsk. In deze steden wordt voor bevoorrading gezorgd voor de  restauratiewagen en tegelijkertijd doet men het essentiële onderhoud en controle.  Uiteraard lopen de perrons dan vol met meestal oudere vrouwen die allerhande producten verkopen; meestal eetwaren en drank, maar ook allerhande zelfgemaakte spulletjes, zoals kralen, kant- en borduurwerkjes, iconen. Tussen de grote stopplaatsen zijn er nog vele kleinere stops, waar af en toe iemand opstapt of de trein verlaat. Het zijn allemaal gelegenheden om de benen eens te strekken en de buitenlucht te proeven in een vriendelijke sfeer van handel en gastvrijheid. Tatiana of Irena en hun collega’s staan ook op het perron en waken over hun losgelaten pupillen. Sommige reizigers, uitermate geïnteresseerd in het maken van foto’s allerhande, lopen al eens verder weg, steken de sporen over om toch maar het juiste beeld voor de eeuwigheid te kunnen vastleggen. Sommige stations zijn echt wel mooie parels van architectuur. Uiteraard maakt het niet uit in welke wagon je terug instapt. <o:p></o:p>